Yn cyflwyno Dewch a’n Hawliau i Ni: Maniffesto Pobl Anabl.
Ar ôl misoedd o waith a chydweithio gyda dros 200 o bobl anabl ac actifyddion o bob rhan o Gymru, mae’n bleser gennym lansio Dod â Ni Ein Hawliau: Maniffesto Pobl Anabl ar Ddiwrnod Rhyngwladol Pobl Anabl!
Mae’r maniffesto yn amlygu llawer o feysydd allweddol ar gyfer hyrwyddo cydraddoldeb i bobl anabl yn ogystal â chynnig atebion polisi. Mae’r maniffesto yn cael ei lansio cyn etholiadau Senedd Cymru fis Mai nesaf.
Mae Anabledd Cymru yn galw am ymgorffori Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Pobl Anabl (UNCRDP) yng nghyfraith Cymru. Mae Cytundeb y CU yn amlinellu hawliau pobl anabl yn gynhwysfawr, boed mewn addysg, cyflogaeth, byw’n annibynnol neu iechyd.
Byddai ymgorffori’n golygu y byddai’n rhaid ystyried hawliau pobl anabl ym mhob cyfraith a ddeddfir yn y Senedd. Byddai hefyd yn darparu fframwaith y byddai Gweinidogion yn ei ddefnyddio i ddatblygu polisïau a chyrff cyhoeddus ac eraill yn darparu gwasanaethau sy’n effeithio ar fywydau pobl anabl.
Dywed Rhian Davies, Prif Weithredwr Anabledd Cymru:
“Mae Anabledd Cymru wedi bod yn galw am ymgorffori’r UNCRDP ers amser maith bellach ac mae’r canfyddiadau hyn yn dangos pam. Nid yw llawer o bobl anabl yng Nghymru yn teimlo bod y rhai sydd mewn grym yn gwrando arnynt ac yn pryderu nad yw eu hawliau ar yr agenda heb sôn am gael eu hamddiffyn.”
Mae pobl anabl wedi cyfrif am 68%* o farwolaethau yng Nghymru yn ystod y pandemig coronafeirws a dywed Rhian Davies fod hyn “wedi datgelu’r anghydraddoldebau amlwg y mae pobl anabl yn eu hwynebu mewn cymdeithas, ac achosion eang o’u hawliau dynol yn cael eu torri neu o bosibl yn cael eu torri.”
Ychwanegodd, “Mae’r Maniffesto Pobl Anabl wedi dod â phobl anabl o bob rhan o Gymru ynghyd i roi eu barn a siarad am eu blaenoriaethau. Mae’n arf hanfodol i Lywodraeth nesaf Cymru helpu i ddylanwadu a llywio eu rhaglen a sicrhau bod hawliau 22% o’r boblogaeth yn cael eu cynnal.”
Mae un aelod anabl wedi datgan:
“Nid problem iechyd a chymdeithasol yn unig mohoni. Mae ym mhobman. Mae’r system gyfan yr ydym yn dal i fyw ynddi ar hyn o bryd […] wedi dyddio. Nid oedd pobl anabl yn cael eu hystyried pan oedd yn cael ei ddyfeisio.”
Mae’r Maniffesto yn cynnwys atebion ymarferol a fyddai’n sicrhau bod yr UNCRDP yn cael ei roi ar waith yn ymarferol, gan gynnwys:
Cynnwys hanes pobl anabl a’r Model Cymdeithasol o Anabledd yn y cwricwlwm.
Gwneud Hyfforddiant Cydraddoldeb Anabledd yn orfodol ar bob lefel o’r Llywodraeth a chyrff cyhoeddus.
Cefnogi sefydlu sefydliad pobl anabl ym mhob awdurdod lleol yng Nghymru.
Sicrhau bod y contract economaidd gyda chyflogwyr a busnesau yng Nghymru yn ymgorffori mesurau y gellir eu gorfodi i fynd i’r afael â’r bwlch cyflogaeth anabledd.
Diogelu hawliau pobl anabl yn y gweithle trwy sicrhau mynediad at wasanaethau cyngor gwahaniaethu.
Gallwch ddarllen y briff, yn ogystal â’r maniffesto yn ei gyfanrwydd, drwy’r dolenni isod.
